ЁЯХК️ рдбॉ. рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдХी рд╡िрд╕्рддृрдд рдЬीрд╡рди рдкрд░िрдЪрдп
(Biography of Dr. B. R. Ambedkar)
рдк्рд░ाрд░ंрднिрдХ рдЬीрд╡рди:
рдбॉ. рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдХा рдЬрди्рдо 14 рдЕрдк्рд░ैрд▓ 1891 рдХो рдорд╣ू рдЫाрд╡рдиी (рдЕрдм рдордз्рдп рдк्рд░рджेрд╢) рдоें рд╣ुрдЖ рдеा। рдЙрдирдХा рдкूрд░ा рдиाрдо рднीрдорд░ाрд╡ рд░ाрдордЬी рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдеा। рд╡े рдПрдХ рдорд╣ाрд░ рдЬाрддि рд╕े рдеे, рдЬिрд╕े рдЙрд╕ рд╕рдордп рдЕрдЫूрдд (рдЕрд╕्рдкृрд╢्рдп) рдоाрдиा рдЬाрддा рдеा। рдЙрдирдХे рдкिрддा рд░ाрдордЬी рдоाрд▓ोрдЬी рд╕рдХрдкाрд▓ рдм्рд░िрдЯिрд╢ рдЗंрдбिрдпрди рдЖрд░्рдоी рдоें рд╕ूрдмेрджाрд░ рдеे। рдоाँ рдХा рдиाрдо рднीрдоाрдмाрдИ рдеा।
рдЙрдирдХे рдкрд░िрд╡ाрд░ рдоें рд╢िрдХ्рд╖ा рдХा рдЖрджрд░ рдеा, рд▓ेрдХिрди рд╕рдоाрдЬ рдоें рдЬाрддिрдЧрдд рднेрджрднाрд╡ рдХे рдХाрд░рдг рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдХो рд╕्рдХूрд▓ рдоें рднी рдЕрдиेрдХ рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рдЕрдкрдоाрди рд╕рд╣рдиे рдкрдб़े। рдЙрди्рд╣ें рдХрдХ्рд╖ा рдоें рдЕрд▓рдЧ рдмैрдаाрдпा рдЬाрддा рдеा рдФрд░ рдкाрдиी рдкीрдиे рддрдХ рдХी рдЕрдиुрдорддि рдирд╣ीं рджी рдЬाрддी рдеी।
ЁЯОУ рд╢िрдХ्рд╖ा:
рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдиे рд╢िрдХ्рд╖ा рдХो рдЕрдкрдиा рд╕рдмрд╕े рдмрдб़ा рд╣рдеिрдпाрд░ рдмрдиाрдпा। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрдаिрди рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпों рдХे рдмाрд╡рдЬूрдж рдкрдв़ाрдИ рдЬाрд░ी рд░рдЦी।
-
1907: рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдоैрдЯ्рд░िрдХ рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдкाрд╕ рдХी — рдпे рдЙрдкрд▓рдм्рдзि рджрд▓िрдд рд╕рдоुрджाрдп рдХे рд▓िрдП рдмрдб़ी рдмाрдд рдеी।
-
1912: рдмॉрдо्рдмे рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рд╕े рдмी.рдП. (рд░ाрдЬрдиीрддि рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдФрд░ рдЕрд░्рдерд╢ाрд╕्рдд्рд░) рдХी рдбिрдЧ्рд░ी рд▓ी।
-
рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рдЙрди्рд╣ें рдмрдб़ौрджा рд░ाрдЬ्рдп рдХी рдУрд░ рд╕े рдЫाрдд्рд░рд╡ृрдд्рддि рдоिрд▓ी рдФрд░ рд╡े рдЙрдЪ्рдЪ рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рд▓िрдП рд╡िрджेрд╢ рдЧрдП।
✈️ рд╡िрджेрд╢ рдоें рд╢िрдХ्рд╖ा:
-
1913–1916: рдЕрдоेрд░िрдХा рдХे Columbia University (New York) рд╕े M.A. рдФрд░ Ph.D. рдХी рдбिрдЧ्рд░ी рдк्рд░ाрдк्рдд рдХी।
-
1920–1923: рдЗंрдЧ्рд▓ैंрдб рдХी London School of Economics рд╕े D.Sc. (Economics) рдХिрдпा рдФрд░ рд╡рд╣ाँ рд╕े Barrister-at-Law рднी рдмрдиे।
рдбॉ. рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдиे рдХुрд▓ рдоिрд▓ाрдХрд░ 32 рдбिрдЧ्рд░िрдпाँ рдФрд░ рдк्рд░рдоाрдгрдкрдд्рд░ рдк्рд░ाрдк्рдд рдХिрдП рдеे। рд╡े рднाрд░рдд рдХे рд╕рдмрд╕े рд╢िрдХ्рд╖िрдд рдФрд░ рд╡िрдж्рд╡ाрди рд╡्рдпрдХ्рддिрдпों рдоें рдЧिрдиे рдЬाрддे рд╣ैं।
⚖️ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдХाрд░्рдп рдФрд░ рдЖंрджोрд▓рди:
рдбॉ. рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдХा рдЬीрд╡рди рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рди्рдпाрдп, рд╕рдоाрдирддा рдФрд░ рдоाрдирд╡ाрдзिрдХाрд░ों рдХे рд▓िрдП рд╕ंрдШрд░्рд╖ рд╕े рднрд░ा рд╣ुрдЖ рдеा। рд╡े рд╣рдоेрд╢ा рджрд▓िрддों, рдорд╣िрд▓ाрдУं, рдФрд░ рд╡ंрдЪिрдд рд╡рд░्рдЧों рдХे рдЕрдзिрдХाрд░ों рдХे рд▓िрдП рдЖрд╡ाрдЬ़ рдЙрдаाрддे рд░рд╣े।
рдоुрдЦ्рдп рдЖंрджोрд▓рди:
-
рдмрд╣िрд╖्рдХृрдд рд╣िрддрдХाрд░िрдгी рд╕рднा (1924): рджрд▓िрддों рдХे рдЙрдд्рдеाрди рдХे рд▓िрдП рдмрдиी।
-
рдорд╣ाрдб़ рд╕рдд्рдпाрдЧ्рд░рд╣ (1927): рджрд▓िрддों рдХो рд╕ाрд░्рд╡рдЬрдиिрдХ рдЬрд▓ рд╕्рд░ोрддों рддрдХ рдкрд╣ुँрдЪ рджिрд▓ाрдиे рдХे рд▓िрдП।
-
рдХाрд▓ाрд░ाрдо рдоंрджिрд░ рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдЖंрджोрд▓рди (1930): рдоंрджिрд░ों рдоें рджрд▓िрддों рдХे рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдХे рд▓िрдП।
-
рдкूрдиा рд╕рдордЭौрддा (1932): рдорд╣ाрдд्рдоा рдЧांрдзी рдХे рд╕ाрде рджрд▓िрддों рдХो рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рдк्рд░рддिрдиिрдзिрдд्рд╡ рджेрдиे рдХा рд╕рдордЭौрддा।
-
‘рдоूрдХрдиाрдпрдХ’ рдФрд░ ‘рдмрд╣िрд╖्рдХृрдд рднाрд░рдд’ рдЬैрд╕े рдкрдд्рд░ों рдХा рдк्рд░рдХाрд╢рди — рд╕рдоाрдЬ рдоें рдЬाрдЧрд░ूрдХрддा рдлैрд▓ाрдиे рдХे рд▓िрдП।
ЁЯУЬ рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХे рдиिрд░्рдоाрддा:
рднाрд░рдд рдХी рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдХे рдмाрдж, рдбॉ. рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдХो рд╕ंрд╡िрдзाрди рдорд╕ौрджा рд╕рдоिрддि рдХा рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рдиिрдпुрдХ्рдд рдХिрдпा рдЧрдпा। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рднाрд░рдд рдХा рд╕ंрд╡िрдзाрди рддैрдпाрд░ рдХिрдпा, рдЬो рдЖрдЬ рднी рджेрд╢ рдХी рд▓ोрдХрддांрдд्рд░िрдХ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХी рд░ीрдв़ рд╣ै।
рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХी рдоुрдЦ्рдп рд╡िрд╢ेрд╖рддाрдПँ:
-
рд╕рдоाрдирддा рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ (Right to Equality)
-
рдЕрд╕्рдкृрд╢्рдпрддा рдХा рдЙрди्рдоूрд▓рди
-
рдорд╣िрд▓ाрдУं рдХो рд╕рдоाрди рдЕрдзिрдХाрд░
-
рд╡ंрдЪिрдд рд╡рд░्рдЧों рдХो рдЖрд░рдХ्рд╖рдг
-
рдзрд░्рдо, рдЬाрддि, рд▓िंрдЧ, рднाрд╖ा рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рднेрджрднाрд╡ рдХी рдордиाрд╣ी
⚖️ рд░ाрдЬрдиीрддि рдоें рдпोрдЧрджाрди:
-
рд╕्рд╡рддंрдд्рд░ рднाрд░рдд рдХे рдкрд╣рд▓े рдХाрдиूрди рдоंрдд्рд░ी (Law Minister) рдмрдиे।
-
рдЙрди्рд╣ोंрдиे 1951 рдоें рдХाрдиूрди рдоंрдд्рд░ी рдкрдж рд╕े рдЗрд╕्рддीрдл़ा рджे рджिрдпा рдХ्рдпोंрдХि рд╕ंрд╕рдж рдиे рд╣िंрджू рдХोрдб рдмिрд▓ (рдорд╣िрд▓ाрдУं рдХो рдмрд░ाрдмрд░ी рджेрдиे рд╡ाрд▓ा рдмिрд▓) рдХो рдкाрд░िрдд рдирд╣ीं рдХिрдпा।
-
рдЙрди्рд╣ोंрдиे "Scheduled Castes Federation" рдФрд░ рдмाрдж рдоें "рднाрд░рддीрдп рд░िрдкрдм्рд▓िрдХрди рдкाрд░्рдЯी" рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХी।
ЁЯХЙ️ рдмौрдж्рдз рдзрд░्рдо рдХी рджीрдХ्рд╖ा:
рдбॉ. рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдиे рд╣िंрджू рдзрд░्рдо рдХी рдЬाрддि рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рд╕े рдкрд░ेрд╢ाрди рд╣ोрдХрд░ рдЬीрд╡рди рдХे рдЕंрддिрдо рд╕рдордп рдоें 14 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░ 1956 рдХो рдиाрдЧрдкुрд░ рдоें рдмौрдж्рдз рдзрд░्рдо рдЕрдкрдиा рд▓िрдпा, рдФрд░ рдЕрдкрдиे рд╕ाрде рд▓ाрдЦों рдЕрдиुрдпाрдпिрдпों рдХो рднी рдмौрдж्рдз рдмрдиाрдпा। рдпрд╣ рднाрд░рдд рдХे рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдоें рд╕рдмрд╕े рдмрдб़ा рдзрд░्рдоांрддрд░рдг рдЖंрджोрд▓рди рдеा।
ЁЯХп️ рдиिрдзрди:
рдбॉ. рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдХा рдиिрдзрди 6 рджिрд╕ंрдмрд░ 1956 рдХो рджिрд▓्рд▓ी рдоें рд╣ुрдЖ। рдЙрди्рд╣ें "рдорд╣ाрдкрд░िрдиिрд░्рд╡ाрдг рджिрд╡рд╕" рдХे рд░ूрдк рдоें рд╕्рдорд░рдг рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдЙрдирдХा рд╕рдоाрдзि рд╕्рдерд▓ "рдЪैрдд्рдпрднूрдоि", рдоुंрдмрдИ рдоें рд╣ै।
ЁЯМЯ рдбॉ. рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдХे рдк्рд░ेрд░рдгाрджाрдпрдХ рд╡िрдЪाрд░:
-
"рд╢िрдХ्рд╖िрдд рдмрдиो, рд╕ंрдЧрдаिрдд рд░рд╣ो рдФрд░ рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдХрд░ो।"
-
"рдоैं рдРрд╕े рдзрд░्рдо рдХो рдоाрдирддा рд╣ूँ рдЬो рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा, рд╕рдоाрдирддा рдФрд░ рднाрдИрдЪाрд░ा рд╕िрдЦाрддा рд╣ै।"
-
"рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдмрддाрддा рд╣ै рдХि рдЬрд╣ां рдиैрддिрдХрддा рдФрд░ рдЕрд░्рдерд╢рдХ्рддि рдоें рдЯрдХрд░ाрд╡ рд╣ोрддा рд╣ै, рд╡рд╣ां рдЬीрдд рд╣рдоेрд╢ा рдЕрд░्рдерд╢рдХ्рддि рдХी рд╣ोрддी рд╣ै।"
ЁЯПЖ рд╕рдо्рдоाрди рдФрд░ рд╡िрд░ाрд╕рдд:
-
1990: рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рдЙрди्рд╣ें рдорд░рдгोрдкрд░ांрдд "рднाрд░рдд рд░рдд्рди" рд╕े рд╕рдо्рдоाрдиिрдд рдХिрдпा।
-
рднाрд░рдд рдоें рдХрдИ рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп, рд╕ंрд╕्рдеाрди, рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдФрд░ рд╕्рдоाрд░рдХ рдЙрдирдХे рдиाрдо рдкрд░ рдмрдиे рд╣ैं।
-
рджुрдиिрдпा рднрд░ рдоें рдЙрди्рд╣ें рдоाрдирд╡ाрдзिрдХाрд░ рдФрд░ рд╕рдоाрдирддा рдХे рдк्рд░рддीрдХ рдХे рд░ूрдк рдоें рд╕рдо्рдоाрдиिрдд рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै।
ЁЯФЪ рдиिрд╖्рдХрд░्рд╖:
рдбॉ. рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдХेрд╡рд▓ рдПрдХ рдиेрддा рдирд╣ीं рдеे, рд╡े рдПрдХ рджृрд╖्рдЯा, рд╡िрдЪाрд░рдХ, рд╕рдоाрдЬ рд╕ुрдзाрд░рдХ, рдФрд░ рдХ्рд░ांрддिрдХाрд░ी рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡ рдеे рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рдХрд░ोрдб़ों рд▓ोрдЧों рдХो рдЕрдзिрдХाрд░, рд╕рдо्рдоाрди рдФрд░ рдкрд╣рдЪाрди рджिрд▓ाрдИ। рдЙрдирдХा рдЬीрд╡рди рдЖрдЬ рднी рдк्рд░ेрд░рдгा рдХा рд╕्рд░ोрдд рд╣ै।
Thanks For Reading This Article
.png)





.jpg)